ΤΑ ΚΥΚΛΩΠΕΙΑ ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΤΙΡΥΝΘΟΣ,ΚΥΚΛΩΠΕΣ

Η άλλη κατηγορία Κυκλώπων ήταν οι Σικελιώτες και αυτοί ήταν εκατό τον αριθμό, με γνωστότερο τον Πολύφημο, από τον Όμηρο και την σχέση του με τον Οδυσσέα,  όταν αυτός και οι σύντροφοί του βρέθηκαν στο νησί τους. Αυτοί δεν είχαν καμιά απολύτως σχέση με την μεταλλουργία αλλά ήταν ποιμένες και ασεβείς προς τους Θεούς.

Τέλος οι Χειρογάστορες,  οι οποίοι ήταν αρχιτέκτονες  και μηχανικοί και λέγεται πως τα χέρια τους δεν ήταν στην θέση των ώμων αλλά στην κοιλιά εξ’ ου και η ονομασία τους. Αυτοί είναι που παίρνει μαζί του ο Προίτος για να χτίσουν την Τίρυνθα. Ήταν τόσο μεγάλες οι πέτρες που χρησιμοποίησαν στο χτίσιμο του τείχους ώστε και την πιο μικρή από αυτές δεν μπορούσε ένα ζευγάρι μουλάρια να την μετακινήσει. Όταν εγκαταστάθηκαν στην Αργεία Γη,  κατοικούσαν σε σπήλαια κοντά στην Τίρυνθα, όπου είχαν κατασκευάσει και κάποιους λαβύρινθους. Αργότερα τα σπήλαια αυτά τα είπαν Κυκλώπεια.  Όμως εκτός από τα τείχη της Τίρυνθας, τα γνωστά Κυκλώπεια Τείχη, έχτισαν και αυτά του Άργους και των Μυκηνών, αλλά και του Ναυπλίου.

«…τὸ δὲ τεῖχος, ὃ δὴ μόνον τῶν ἐρειπίων λείπεται, Κυκλώπων μέν ἐστιν ἔργον, πεποίηται δὲ ἀργῶν λίθων, μέγεθος ἔχων ἕκαστος λίθος ὡς ἀπ' αὐτῶν μηδ' ἂν ἀρχὴν κινηθῆναι τὸν μικρότατον ὑπὸ ζεύγους ἡμιόνων: λιθία δὲ ἐνήρμοσται πάλαι, ὡς μάλιστα αὐτῶν ἕκαστον ἁρμονίαν τοῖς μεγάλοις λίθοις εἶναι…» ( Παυσανίου Κορινθιακά, κεφ. 25, παραγρ. 8)

Ένας από αυτούς τους Κύκλωπες,  ήταν και ο Γέραιστος που πέθανε και τάφηκε στην Αθήνα και στο μνήμα του πάνω οι Αθηναίοι έσφαξαν την κόρη του Υάκινθου αφού ο χρησμός τους υπαγόρευσε έτσι να κάνουν ώστε να σταματήσει ο λοιμός που είχε ενσκήψει από την πολιορκία του Μίνωα κατά των Αθηναίων.

Ο ΠΡΟΙΤΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΤΙΡΥΝΘΟΣ

Αναφέραμε λοιπόν παραπάνω πως ο Προίτος μετά τον διωγμό του από τον αδερφό του Ακρίσιο, ήρθε στην Λυκία όπου τον φιλοξένησε ο Ιοβάτης βασιλιάς τότε της περιοχής. Φυσικά καθόλου τυχαία δεν πήγε στην Λυκία ο Προίτος αφού και συγγένεια υπάρχει με τους Αργείους αλλά και για τον λόγο ότι απ’ την αρχική ονομασία της,  Γιγαντία,  πρέπει οι κάτοικοί της να ήταν ιδιαίτερα δυνατοί και προφανώς ψηλοί στο ανάστημα κάτι που ο Προίτος υπολόγιζε ως σημαντική βοήθεια για την συνέχεια που αφορούσε τα σχέδιά του για την «εκδίκηση» κατά του αδερφού του Ακρισίου. Εκεί λοιπόν ο Ιοβάτης ή Αμφιάναξ τον δέχτηκε όπως αρμόζει σε βασιλιά και μάλιστα του έδωσε ως σύζυγό, την κόρη του Άντεια ή Σθενέβοια. 

«…ὁ  {Προίτος} δ᾽ ἧκεν εἰς Λυκίαν πρὸς Ἰοβάτην, ὡς δέ τινές φασι, πρὸς Ἀμφιάνακτα· καὶ γαμεῖ τὴν τούτου θυγατέρα, ὡς μὲν Ὅμηρος, Ἄντειαν, ὡς δὲ οἱ τραγικοί, Σθενέβοιαν…» (Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Βιβλίο Β΄, κεφ.2, παραγρ.1)

 Με τον καιρό ο Προίτος απέκτησε αρκετή δύναμη και με στρατό που πήρε από τον πεθερό του εκστράτευσε κατά του Ακρισίου. Βεβαίως ο βασιλιάς του Άργους δεν θέλησε να μπει στην διαδικασία μιας αναμέτρησης ίσως γιατί διαφαινόταν η ήττα του, αλλά και γιατί μπορούσε και τον θρόνο του να κρατήσει και τον αδερφό του να ικανοποιήσει. Έτσι υποχωρεί και του δίνει την Τίρυνθα περιορίζοντας κατά κάποιο τρόπο το βασίλειό του στην περιοχή περί του Άργους. Και ο Προίτος πλέον βασιλιάς της Τίρυνθας ξεκινά την περιτείχιση της επικράτειάς του. Για τον λόγο αυτό λοιπόν φέρνει από την Λυκία τους Κύκλωπες. Οι Κύκλωπες ήταν παιδιά του Ουρανού και της Γής ή του Ποσειδώνα και ήταν τρία γένη απ’ αυτούς.

Οι Ουρανίωνες που φανερώνει πως ήταν γιοί του Ουρανού ( Βρόντης, Στερόπης, Άργης) και ήταν αυτοί που ο Ουρανός τους έριξε στα Τάρταρα και τους ελευθέρωσαν οι Τιτάνες. «…τεκνοῖ Γῆ Κύκλωπας, Ἄργην Στερόπην Βρόντην, ὧν ἕκαστος εἶχεν ἕνα ὀφθαλμὸν ἐπὶ τοῦ μετώπου. ἀλλὰ τούτους μὲν Οὐρανὸς δήσας εἰς Τάρταρον ἔρριψε…» (Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Βιβλίο Α΄, κεφ.1, παραγρ.2)

Αλλά στην συνέχεια ο Κρόνος πάλι τους φυλάκισε και έβαλε την Κάμπη να τους φυλάει. Είχαν ένα μάτι κυκλικό εξ’ ού και η ονομασία τους (Κύκλος+ ώψ) και ήταν ισόθεοι αλλά και έμπειροι μηχανικοί και τεχνίτες. Όταν κατά την Τιτανομαχία οι Θεοί δεν μπορούσαν να καταβάλουν τους Τιτάνες πήραν χρησμό από την Γή πως έπρεπε να έχουν την βοήθεια των Κυκλώπων για να νικήσουν στον αγώνα αυτό. Έτσι ο Ζεύς σκοτώνει την Κάμπη και ελευθερώνει τους Κύκλωπες με την βοήθεια των οποίων βγαίνει νικητής από την μάχη κατά των Τιτάνων. Τότε ήταν που οι Κύκλωπες έδωσαν τα περίφημα όπλα στους Θεούς δηλαδή την αστραπή, την βροντή και τον κεραυνό  στον Δία, την τρίαινα στον Ποσειδώνα, στον δε Πλούτωνα την περικεφαλαία ή κυνέη όπως την ονόμαζαν και ήταν αυτή ένα κάλυμμα της κεφαλής που είχε την ιδιότητα σ’ εκείνον που την φορά να γίνεται αόρατος. Είναι αυτή που φόρεσε ο Περσέας όταν πήγε να σκοτώσει την μέδουσα.

«... ὁ δὲ τὴν φρουροῦσαν αὐτῶν τὰ δεσμὰ Κάμπην ἀποκτείνας ἔλυσε. καὶ Κύκλωπες τότε Διὶ μὲν διδόασι βροντὴν καὶ ἀστραπὴν καὶ κεραυνόν, Πλούτωνι δὲ κυνέην, Ποσειδῶνι δὲ τρίαιναν…»(Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Βιβλίο Α΄, κεφ.2, παραγρ.1)

ΠΡΟΙΤΟΣ

Μετά τον θάνατο του Άβαντος εγγονού του Δαναού και γιού της Υπερμνήστρας και του Λυγκέα, τα παιδιά που είχε αποκτήσει με την Ωκαλεία κόρη του Μαντινέως, Ακρίσιος και Προίτος μάχονταν για την διαδοχή της Βασιλείας του Άργους. Σ’ αυτή την διαμάχη νικητής βγήκε ο Ακρίσιος ο οποίος έδιωξε τον αδερφό του Προίτο από την πόλη του Άργους και εκείνος πήγε στην Λυκία όπου βασιλιάς τότε ήταν ο Ιοβάτης ή  Αμφιάνακτας όπως κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν. 

Η Λυκία βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο της Μικράς Ασίας και όπως έχουν τα ευρήματα αποδείξει τα ίχνη της μυκηναϊκής επιρροής είναι εμφανή κάτι που αποφαίνεται στο γεγονός ότι κάνουμε λόγο για ελληνική επικράτεια. Ο Ηρόδοτος ονομάζει τους πρώτους κατοίκους Μιλυούς και την χώρα τότε να λέγεται Μιλυάς.

Στην συνέχεια και αφού βρέθηκαν υπό την κυριαρχία των Τερμιλών παίρνουν την τελική τους ονομασία και λέγονται Λύκιοι. Τερμιλία ή Γιγαντία την καταγράφει ως αρχική ονομασία και ο ιστορικός Ησύχιος. Εδώ να σημειώσουμε πως αναφέρεται ότι: από τον Λύκο, με καταγωγή από την Αττική, λέγεται πως ονομάστηκε έτσι η περιοχή ή από κάποιον άλλο Λύκο. Ένας άλλος λοιπόν,  Λύκος, είναι ο γιός της Θαλάσσης και ένας από τους Τελχίνες, ο οποίος λένε πως έδωσε την αδερφή του Αλία για σύζυγο, στον Θεό Ποσειδώνα. 

Οι Τελχίνες σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία, άλλοτε φέρονται ως θνητοί και άλλοτε ως μυθικοί δαίμονες, ανάλογα με τους μύθους. Το πρώτο όνομα Τελχίν το συναντούμε να αναφέρεται  ως πατέρας του Άπιδος. Τον οποίο Άπι, ο Παυσανίας στα Κορινθιακά αναφέρει όχι ως  γιό του Φορωνέα και της Κερδούς, αλλά του Εύρωπα, γιού του αυτόχθονα Αιγιαλέως,  από την περιοχή της Σικυώνος:  «…Αἰγιαλέως δὲ Εὔρωπα γενέσθαι φασίν, Εὔρωπος δὲ Τελχῖνα, Τελχῖνος δὲ Ἆπιν. οὗτος ὁ Ἆπις ἐς τοσόνδε ηὐξήθη δυνάμεως, πρὶν ἢ Πέλοπα ἐς Ὀλυμπίαν ἀφικέσθαι, ὡς τὴν ἐντὸς Ἰσθμοῦ χώραν Ἀπίαν ἀπ' ἐκείνου καλεῖσθαι...» ( κεφ.5, παραγρ. 6-7)

Κάμειρος

Θεωρούνταν παιδιά της Θάλασσας, της Γης ή του Πόντου και περιγράφονται ως άποδες και άχειρες αλλά έχουν  όμως πτέρυγες. Κατά τη αρχαία παράδοση οι Τελχίνες, που ήταν εννέα στον αριθμό, προέρχονταν από τη Κρήτη "κουροτροφήσαντες" τον Δία, εξ ου και καλούνταν Κουρήτες. 
Στη συνέχεια αυτοί πήγαν στη Κύπρο και αργότερα στη Ρόδο όπου και κλήθηκε η νήσος, εξ’  αυτών, Τελχινίς. Εκεί ίδρυσαν πολλές πόλεις μεταξύ των οποίων ήταν η Κάμειρος, η Ιάλυσος και η Λίνδος.

Η Θεά Ρέα λέγεται πως παράδωσε σ’ αυτούς τον Ποσειδώνα, τον οποίο και ανάθρεψαν με τη κόρη του Ωκεανού Καφείρα, και όταν εκείνος ανδρώθηκε έλαβε ως σύζυγο την αδελφή των Τελχίνων την Αλία από την οποία απέκτησε έξι γιους και μια κόρη την "Ρόδην" από την οποία και στη συνέχεια ονομάσθηκε έκτοτε η νήσος Ρόδος.  

«Τὴν δὲ νῆσον τὴν ὀνομαζομένην Ῥόδον πρῶτοι κατῴκησαν οἱ προσαγορευόμενοι Τελχῖνες· οὗτοι δ´ ἦσαν υἱοὶ μὲν Θαλάττης, ὡς ὁ μῦθος παραδέδωκε, μυθολογοῦνται δὲ μετὰ Καφείρας τῆς Ὠκεανοῦ θυγατρὸς ἐκθρέψαι Ποσειδῶνα, Ῥέας αὐτοῖς παρακαταθεμένης τὸ βρέφος.» ( Διόδωρος Σικελιώτης Ιστορική Βιβλιοθήκη,  κεφ. 5, παραγρ. 55) και επίσης στην ίδια παράγραφο διαβάζουμε:

«…Ποσειδῶνα δὲ ἀνδρωθέντα ἐρασθῆναι Ἁλίας τῆς τῶν Τελχίνων ἀδελφῆς, καὶ μιχθέντα {ταύτῃ} γεννῆσαι παῖδας ἓξ μὲν ἄῤῥενας, μίαν δὲ θυγατέρα Ῥόδον, ἀφ´ ἧς τὴν νῆσον ὀνομασθῆναι…»

Κατά σχετική επίσης παράδοση οι Τελχίνες εξορίστηκαν από τη Ρόδο από τους Ηλιάδες . Έτσι περιπλανώμενοι επέστρεψαν και προξένησαν μεγάλες καταστροφές στη νήσο. Κατ’  άλλη όμως παράδοση οι Τελχίνες αναχώρησαν οι ίδιοι από τη νήσο προβλέψαντες την μεγάλη καταστροφή με κατακλυσμό από τον Δία.

« Xρόνῳ δ´ ὕστερον προαισθομένους τοὺς Τελχῖνας τὸν μέλλοντα γίνεσθαι κατακλυσμὸν ἐκλιπεῖν τὴν νῆσον καὶ διασπαρῆναι. Λύκον δ´ ἐκ τούτων παραγενόμενον εἰς τὴν Λυκίαν Ἀπόλλωνος Λυκίου ἱερὸν ἱδρύσασθαι παρὰ τὸν Ξάνθον ποταμόν. τοῦ δὲ κατακλυσμοῦ γενομένου τοὺς μὲν ἄλλους διαφθαρῆναι, τῆς δὲ νήσου διὰ τὴν ἐπομβρίαν ἐπιπολασάντων τῶν ὑγρῶν λιμνάσαι τοὺς ἐπιπέδους τόπους, ὀλίγους δ´ εἰς τὰ μετέωρα τῆς νήσου συμφυγόντας διασωθῆναι· ἐν οἷς ὑπάρχειν καὶ τοὺς Διὸς παῖδας.» ( Διόδωρος Σικελιώτης Ιστορική Βιβλιοθήκη,  κεφ. 5, παραγρ. 56)

Άλλες επίσης  παραδόσεις λένε πως οι Τελχίνες ήταν μυθικοί  θνητοί, αλλά σπουδαίοι τεχνίτες και εφευρέτες, που είχαν ανακαλύψει διάφορα μέταλλα  όπως τον χαλκό  και τον σίδηρο  και είχαν επινοήσει πολλά εργαλεία για τη τέχνη τους, που φορώντας τα,  έδιναν  την εντύπωση πως τους έλλειπαν τα άκρα. Ακόμη και ότι μπορούσαν να ελέγξουν τον καιρό, νομιζόταν, αφού θεωρούσαν πως μπορούσαν να προκαλέσουν όλα τα καιρικά φαινόμενα.  Πιστεύονταν επίσης πως: αυτοί δίδαξαν στους ανθρώπους τη πρώιμη μεταλλουργία  και την εξόρυξη των μετάλλων. «…γενέσθαι δ´ αὐτοὺς καὶ τεχνῶν τινων εὑρετὰς καὶ ἄλλων τῶν χρησίμων εἰς τὸν βίον τῶν ἀνθρώπων εἰσηγητάς. λέγονται δ´ οὗτοι καὶ γόητες γεγονέναι καὶ παράγειν ὅτε βούλοιντο νέφη τε καὶ ὄμβρους καὶ χαλάζας, ὁμοίως δὲ καὶ χιόνα ἐφέλκεσθαι· ταῦτα δὲ καθάπερ καὶ τοὺς μάγους ποιεῖν ἱστοροῦσιν. ἀλλάττεσθαι δὲ καὶ τὰς ἰδίας μορφάς, καὶ εἶναι φθονεροὺς ἐν τῇ διδασκαλίᾳ τῶν τεχνῶν…»( Διόδωρος Σικελιώτης Ιστορική Βιβλιοθήκη,  κεφ. 5, παραγρ. 55)

Οι Τελχίνες αναφέρονται ως κατασκευαστές της άρπης του Κρόνου και της τρίαινας του Ποσειδώνα καθώς και χυτά αγάλματα πολλών θεών όπως της Αθηνάς, του Απόλλωνα, της Ήρας, των Νυμφών στις πόλεις της Ρόδου κ.ά. καθώς και διαφόρων  σκευών, ποτήρια κ.λπ. Επίσης αναφέρεται πως κάποτε ο Απόλλωνας έστειλε καταστρεπτική νόσο στους Σικυωνείς όταν αρνήθηκαν να καταβάλουν στους Τελχίνες αμοιβή για εργασία που τους πρόσφεραν σε εξοπλισμό. Πολύ πιθανό λοιπόν φαίνεται να έχουν περάσει απέναντι στα μικρασιατικά παράλια, από την Ρόδο, οι Τελχίνες,  και να έχουν σχέση με την Λυκία. Χωρίς φυσικά να είναι σίγουρο κάτι τέτοιο.

«…ἀγάλματά τε θεῶν πρῶτοι κατασκευάσαι λέγονται, καί τινα τῶν ἀρχαίων ἀφιδρυμάτων ἀπ´ ἐκείνων ἐπωνομάσθαι· παρὰ μὲν γὰρ Λινδίοις Ἀπόλλωνα Τελχίνιον προσαγορευθῆναι, παρὰ δὲ Ἰαλυσίοις Ἥραν καὶ Νύμφας Τελχινίας, παρὰ δὲ Καμειρεῦσιν Ἥραν Τελχινίαν....» ( Διόδωρος Σικελιώτης Ιστορική Βιβλιοθήκη,  κεφ. 5, παραγρ. 55)

Η  ονομασία Γιγαντία που ο Ησύχιος μας πληροφορεί πως είχε η Λυκία αρχικά, αποδεικνύει την άμεση σχέση των Λυκίων με τους Κύκλωπες που όπως λέγεται πήρε μαζί του ο Προίτος όταν γύρισε στο Άργος και διεκδίκησε την βασιλεία από τον αδερφό του Ακρίσιο, αλλά και την συμβολή αυτών στο κτίσιμο του τείχους της Τίρυνθας. Αυτό όμως θα το δούμε στην συνέχεια.