Η ΣΚΕΥΩΡΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΗΔΗ

Δύο χρόνια είχαν περάσει που οι Έλληνες βρίσκονταν στην Τρωάδα χωρίς να κάνουν την παραμικρή στρατιωτική επιχείρηση, και ως εκ της αδράνειας αυτής είχε επέλθει κάποια γκρίνια μεταξύ των στρατιωτών. Τότε ο Παλαμήδης που ποθούσε να λάβει μέρος σε μάχες, άλλωστε αυτός ήταν και ο σκοπός της συμβολής του στην εκστρατεία αυτή, ζητούσε την αρχιστρατηγία (υπήρχε και το προηγούμενο απ’ την Αυλίδα, όπως πιο πάνω αναφέραμε). Ο Αχιλλέας όμως με τον οποίο ήταν πολύ φίλοι, ήταν εκείνος που πρόβαλλε την μεγαλύτερη αντίσταση, απ’ τους υπόλοιπους στρατηγούς των Ελλήνων που μάλλον έβλεπαν θετικά την σκέψη να ηγηθεί ο Παλαμήδης.

Ο Οδυσσέας που είχε σταλεί από τον Αγαμέμνονα στην Θράκη προς ανεύρεση τροφών, επέστρεψε άπρακτος, κάτι που έκανε τον Παλαμήδη να τον χαρακτηρίσει ως ανάξιο. Μάλιστα ανέλαβε την πρωτοβουλία να πάει εκείνος να βρει τροφές, κάτι που πραγματικά και επέτυχε με αποτέλεσμα να προκαλέσει την μεγαλύτερη απέχθεια και μίσος για το πρόσωπό του εκ’ μέρους του Οδυσσέα. Ήταν η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι»!

ο Παλαμήδης αποκαλύπτει την ψεύτικη  "τρέλα" του Οδυσσέα

 Η αίσια αυτή επιχείρηση του Παλαμήδη εννοείται πως αύξησε την ήδη υψηλή εκτίμηση που του είχαν οι Έλληνες, ο οποίος, όχι για έναν, αλλά για πολλούς λόγους εκτιμάτο, αλλά έδωσε και «τροφή» στα μικρόψυχα αισθήματα του Οδυσσέα ο οποίος πήγε στον Αγαμέμνονα και άρχισε να τον διαβάλει: «…λέγει προς τον Αγαμέμνονα, ότι ο Παλαμήδης πείθει τους Έλληνες, να κηρύξωσιν Αρχιστράτηγον τον Αχιλλέα. Επίστευσε τοίνυν ο Αγαμέμνων, επειδή ο Αχιλλεύς και Παλαμήδης ήσαν φίλοι, και μάλιστα τότε δεν ήσαν εκεί, αλλ’ επόρθουν τας πέριξ πόλεις, πεμφθέντες υπό του Αγαμέμνονος. Τότε επόρθησαν είκοσι τρείς πόλεις, και έλαβον άπειρα λάφυρα και αιχμαλώτους, και την Βρισηίδα και Χρυσηίδα…». (Ωγυγίας Μέρος ΣΤ’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Β’) .

Τότε στήθηκε το άνομο σχέδιο Οδυσσέα-Αγαμέμνονα! Οι οποίοι έπιασαν αιχμάλωτο έναν Τρώα , που  μετέφερε χρήματα προς τον Σαρπηδώνα που ήταν σύμμαχος του Πριάμου, και τον αναγκάζουν να γράψει μια πλαστή επιστολή, η οποία υποτίθεται είχε σταλεί από τον Πρίαμο προς τον Παλαμήδη, και αναφερόταν στην συμφωνία εκείνου με τον γιό του Ναυπλίου, περί προδοσίας των Ελλήνων εκ μέρους του. Την επιστολή συνόδευαν και τα χρήματα ώστε να φαίνεται ακόμη πιο πειστική η απάτη!!! Στην συνέχεια σκοτώνουν τον Τρώα και πείθουν με δώρα τον δούλο του Παλαμήδη να πάρει την επιστολή και τα χρήματα και να τα κρύψει στην σκηνή του ήρωα. Και αφού τα έκαναν όλα αυτά κατά το σχέδιο, συγκαλούν την εκκλησία των ηγετών της εκστρατείας και  «αποκαλύπτουν» την προδοσία. Έπρεπε όμως να είναι εκεί και ο Παλαμήδης για να απολογηθεί και αφού εκείνος έλειπε, ήταν στην Λέσβο ή την Λυρνησσό μάλλον μαζί με τον Αχιλλέα, με κάποιο τρόπο έπρεπε να τον καλέσουν να έρθει πίσω. Όμως σκεπτόμενοι πως αν τον καλούσαν λέγοντάς του τον πραγματικό λόγο, εκείνος επειδή ήταν πολύ στενός φίλος με τον Αχιλλέα, πιθανώς να αποστατούσε μαζί του. Έτσι του μήνυσαν ότι είχαν ανάγκη πολιορκητικών μηχανών οπότε η παρουσία του ήταν αναγκαία αφού μονάχα εκείνος μπορούσε να τις κατασκευάσει.

Όταν πράγματι επέστρεψε ο Παλαμήδης τους είπε πως δεν έχουν ανάγκη τις πολιορκητικές μηχανές αφού είχαν τους δυο Αίαντες οι οποίοι ήσαν από μόνοι τους αρκετοί για την πολιορκία. Και σαν τον ρώτησαν για το θέμα της προδοσίας, ο γιός του Ναυπλίου στο άκουσμα αυτό μένει ενεός!!! Στην συνέχεια και αφού έχει συνέλθει από το πρώτο σοκ, έξω φρενών αλλά και με έκδηλη την απορία, πώς μπορεί να έχει ειπωθεί και από ποιους τέτοιο πράγμα, διατράνωνε την αθωότητά του που όμως δεν μπορούσε να αποδειχτεί.  Τότε ο Οδυσσέας παίζοντας «θέατρο»  ότι δήθεν απέκλειε μια τέτοια περίπτωση προδοσίας εκ μέρους του Παλαμήδη και εκείνος είναι απόλυτα αθώος, είπε πως με έναν τρόπο μόνο θα  αποδειχθεί η συκοφαντία εις βάρος του. Να πάνε να ψάξουν στην σκηνή του. Όταν λοιπόν πήγαν εκεί και βρήκαν τα στοιχεία της «προδοσίας» ( επιστολή- χρήματα), αλλά και με την «μαρτυρία» του εξαγορασμένου από τους Οδυσσέα-Αγαμέμνονα, δούλου, του Παλαμήδη η καταδίκη για προδοσία του ήρωα, ήταν πια μονόδρομος… Έτσι καταδικάστηκε στον δια λιθοβολισμού θάνατον!!!

«…Τινες μεν είπον, ότι ο Οδυσσεύς και Διομήδης κατεβίβασαν αυτόν εις έν φρέαρ δολίως, λέγοντες, ότι ήτον εκεί θησαυρός, και ούτως ελιθοβόλησαν αυτόν μυστικώς. Άλλοι δε, ότι εψάρευεν ο Παλαμήδης, και αυτοί έρριψαν αυτόν εξαίφνης εις την θάλασσαν, και τον έπνιξαν. Άλλοι δε, ότι εφόνευσεν αυτόν ο Πάρις εις την μάχην. Αλλά η κοινή γνώμη βεβαιοί τον δια της κρίσεως θάνατον αυτού, τα δε άλλα έπλασαν ίσως τινές φίλοι του Οδυσσέως. Και δια τούτο λέγουσιν, ότι ωργίσθη ο Αχιλλεύς, και ουχί δια την Βρισηίδα, κατά το πλάσμα του Ομήρου…» (Ωγυγίας Μέρος ΣΤ’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Β’) .

ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ ( μέρος Β')

Ο Παλαμήδης επίσης, είχε πολύ καλή γνώση της ιατρικής και της αστρονομίας. Για όλους αυτούς τους λόγους έχαιρε εκτιμήσεως και σεβασμού μεταξύ των Ελλήνων οι οποίοι τον ονόμαζαν Πάνσοφο. Και αυτή η ζήλεια, κατέτρωγε την καρδιά του Οδυσσέα. Με τον Οδυσσέα λοιπόν είχε αναπτυχθεί αυτή η αντιπαράθεση πριν ακόμη την εκστρατεία στο Ίλιον και αφορμή στάθηκε το ξεσκέπασμα του Οδυσσέα από τον Παλαμήδη όταν εκείνος μη θέλοντας να πάει στον πόλεμο αυτό παρίστανε τον τρελό. Να τι λέει επ’ αυτού του γεγονότος ο Απολλόδωρος στην Βιβλιοθήκη του. ( Επιτομή, κεφ. 3, παρ. 7) : «… ὁ δὲ οὐ βουλόμενος στρατεύεσθαι προσποιεῖται μανίαν. Παλαμήδης δὲ ὁ Ναυπλίου ἤλεγξε τὴν μανίαν ψευδῆ, καὶ προσποιησαμένῳ μεμηνέναι παρηκολούθει· ἁρπάσας δὲ Τηλέμαχον ἐκ τοῦ κόλπου τῆς Πηνελόπης ὡς κτενῶν ἐξιφούλκει. Ὀδυσσεὺς δὲ περὶ τοῦ παιδὸς εὐλαβηθεὶς ὡμολόγησε τὴν προσποίητον μανίαν καὶ στρατεύεται…»

 Λέγεται πως οι Έλληνες, όταν ο Αγαμέμνων έφερε προς θυσία την κόρη του Ιφιγένεια, αγανάκτησαν τόσο πολύ μαζί του ώστε ζητούσαν να πάρει την αρχιστρατηγία ο Παλαμήδης. Πλέοντες προς την Τρωάδα παρουσιάζονταν «…διοσημεία στον ουρανό δηλ. αστραπές, κεραυνοί, βροντές, κομήτες, τόξα και λοιπά…» ( Ωγυγίας Μέρος ΣΤ’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Β’) , οπότε ο Παλαμήδης έλεγε στους υπολοίπους να μην φοβούνται γιατί όχι μόνο κακά σημάδια δεν είναι αλλά μάλλον αίσια γι’ αυτούς. Και ότι πρόκειται για κακούς οιωνούς που αφορούν τους εχθρούς επειδή φαίνονται από την Ανατολή.

Μάλιστα όταν κατασκήνωσαν στην Μυσία, μετά την ανακωχή και την αναγνώριση του Τηλέφου και οι λύκοι άρπαζαν τα υποζύγια, ο Οδυσσέας παίρνοντας μαζί του τοξότες ανέβαινε στο βουνό για να τους σκοτώσει. Ενώ ο Παλαμήδης έλεγε ότι αυτό είναι σημάδι επερχόμενου λοιμού και να μην διώκουν άδικα τους λύκους, αλλά να προφυλάγονται και να μην τρώνε κρέας. 

Η ζήλεια του Οδυσσέα τον έκανε να υποστηρίζει ακριβώς τα αντίθετα, αλλά οι Έλληνες είχαν αμέριστη εμπιστοσύνη στον Παλαμήδη και πίστευαν στα δικά του λόγια και έτσι απέφυγαν την αρρώστια και άλλα πολλά κακά, όπως χαρακτηριστικά λέγει ο Αθ. Σταγειρίτης στην Ωγυγία (Ωγυγίας Μέρος ΣΤ’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Β’) .

Να πούμε εδώ επειδή έγινε πιο πάνω αναφορά στον Τήλεφο, πως πρόκειται για τον γιό της Αύγης κόρης του Άλεος, την οποία ο Ναύπλιος, πατέρας του Παλαμήδη είχε δώσει ως σύζυγο στον Τεύθραντα τύραννο στην Μυσία. Μόλις γεννήθηκε, ο Τήλεφος αφέθηκε από τον παππού του Άλεο στο όρος Παρθένιο για να πεθάνει. Σώθηκε όμως με την επέμβαση των θεών, θήλασε από ελάφι και στη συνέχεια ανατράφηκε από τους βουκόλους που τον βρήκαν και τον ονόμασαν Τήλεφο. Μόλις ο Τήλεφος ενηλικιώθηκε πήγε στη Μυσία, μετά από χρησμό που του έδωσε το Μαντείο των Δελφών. Εκεί συνάντησε τη μητέρα του Αύγη, η οποία είχε παντρευτεί τον βασιλιά Τεύθραντα μετά τη διάσωσή της από την οργή του πατέρα της. Στην αρχή την ερωτεύθηκε και ήθελε να την πάρει για γυναίκα του χωρίς να γνωρίζει ότι είναι μητέρα του, αλλά με τη θεϊκή επέμβαση αποκαλύφθηκε η συγγένεια και ο Τήλεφος τελικώς έλαβε ως σύζυγό του την κόρη του Τεύθραντα, την Ιέρα ή Αγριόπη, και διαδέχθηκε έτσι τον Τεύθραντα στον θρόνο της Μυσίας.

Στον Τρωικό Πόλεμο, ο Τήλεφος ήταν σύμμαχος με τους Τρώες και τραυματίσθηκε μονομαχώντας με τον Αχιλλέα. Για τη θεραπεία της πληγής του πήγε στις Μυκήνες , γιατί το μαντείο του είχε πει πως για να γίνει καλά και να κλείσουν οι πληγές, έπρεπε να γιατρευτεί από εκείνον που τον τραυμάτισε «ο τρώσας και ιάσεται». Εκεί άρπαξε τον Ορέστη, μωρό ων, και ζήτησε από τον Αγαμέμνονα να μεσολαβήσει στον Αχιλλέα, για την θεραπεία του και όταν το κάνει αυτό θα πάρει πίσω τον γιό του Ορέστη. Επειδή λοιπόν το μαντείο είχε προδεί πως η Τροία θα έπεφτε μετά από τις  οδηγίες του Τήλεφου, ο Αγαμέμνων πείθει τον Αχιλλέα ο οποίος όντως δέχτηκε να γιατρέψει τις πληγές του Τήλεφου από την σκουριά της λίγχης του ακοντίου του το οποίο στην ουσία αυτό ήταν υπεύθυνο γι’ αυτές. Κατόπιν από ευγνωμοσύνη έδωσε οδηγίες στους Αχαιούς για την κατάληψη της Τροίας. Ο όρος «Τηλέφεια τραύματα» έμεινε για να χαρακτηρίζει γενικώς τα αθεράπευτα τραύματα. ( Λεξικό του Αρχαίου κόσμου, Ελλάδα- Ρώμη, εκδόσεις «Δομή», τόμος Δ’ λήμμα: Τήλεφος).